Để sử dụng đất nông nghiệp cho các mục đích khác nhau như phục vụ dự án, Nhà nước đã có những chính sách thu hồi đất nông nghiệp. Theo đó, người dân sẽ mất đi phần đất canh tác này và điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới nghề nghiệp cũng như thu nhập của người dân. Bởi vậy, pháp luật có những quy định riêng để bồi thường, hỗ trợ cho người dân trong những trường hợp bị thu hồi đất.

Cụ thể, những hộ gia đình, những cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp mà bị thu hồi trên 30% diện tích đất mà không được nhà nước bồi thường bằng đất nông nghiệp tương đương thì sẽ được hỗ trợ chuyển đồi nghề nghiệp và tạo việc làm mới. Một trong những cách hỗ trợ đó chính là giao đất tại vị trí có thể làm mặt bằng sản xuất kinh doanh dịch vụ phi nông nghiệp. Và loại đất này, người ta gọi là đất dịch vụ.

Là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa của tỉnh, thành phố Vĩnh Yên đã thu hồi diện tích đất nông nghiệp quỹ 1 của các hộ dân khá lớn để đầu tư xây dựng hạ tầng các công trình công cộng, với 605,1 ha đất và đây cũng là một trong các địa phương gặp rất nhiều khó khăn trong việc giải quyết đất dịch vụ cho dân. Tuy nhiên về cơ bản năm 2019, TP Vĩnh Yên đã có những phương hướng giải quyết phù hợp.

Lãnh đạo TP Vĩnh Yên chỉ đạo giải quyết mặt bằng để trả đất dịch vụ cho người dân sớm nhất.

Chính sách giải quyết dịch vụ được chú trọng và trải qua một quá trình rất dài.Cụ thể: Theo báo cáo của UBND thành phố, từ ngày 1/1/1997 đến 30/6/2014, Vĩnh Yên có 11.041 lượt hộ hưởng đất dịch vụ, với tổng diện tích 20,17ha. Trong đó, giai đoạn từ 1/1/1997 đến 31/12/2008, có 6.563 lượt hộ, với diện tích 14,23ha; giai đoạn từ ngày 1/1/2009 đến 30/6/2014 có 4.478 lượt hộ được hưởng 5,94ha. Ngoài phường Ngô Quyền không phải chi trả đất dịch vụ thì phường Liên Bảo là địa phương có số hộ được hưởng đất dịch vụ cao nhất thành phố, với 1.717 hộ, diện tích 2,41ha; các phường Hội Hợp, Đồng Tâm, Khai Quang đều có hơn 900 hộ và thấp nhất là phường Đống Đa, với 250 hộ và diện tích đất cần chi trả 0,48ha.

Đến ngày 5/11/2018, Vĩnh Yên đã có quyết định giao 1.491 ô đất dịch vụ, diện tích 14,28ha, đạt 70,8%. Trong đó, phường Liên Bảo đã giao 259 ô, diện tích 2,45ha, đạt 98,8%; phường Khai Quang giao 597 ô, diện tích 5,66ha, đạt 93,3%; phường Đồng Tâm giao 96 ô, diện tích 0,88ha, đạt 76%.

Vì vậy, để hoàn thành nhiệm vụ giao đất dịch vụ trong năm 2019, UBND thành phố Vĩnh Yên đã có văn bản yêu cầu các xã, phường thực hiện đúng kế hoạch, lộ trình giải quyết đất dịch vụ tại từng khu vực; chủ động tiếp cận nguồn vốn vay Qũy phát triển đất tỉnh để giải phóng mặt bằng, xây dựng hạ tầng khu đất dịch vụ; đẩy nhanh tiến độ đấu giá một số ô đất. Đồng thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tổ chức lấy ý kiến nhân dân về chi trả đất dịch vụ bằng tiền đối với các khu vực khó khăn giải phóng mặt bằng. Đối với những trường hợp cố tình không chấp hành quyết định thu hồi đất sẽ thực hiện cưỡng chế, bảo vệ thi công.

Nhằm đẩy nhanh tiến độ giao đất dịch vụ cho nhân dân, Thành ủy, UBND thành phố Vĩnh Yên đã thành lập Ban chỉ đạo thực hiện chính sách đất dịch vụ và các tổ công tác. Thành phố tổ chức tuyên tuyền các văn bản, quy định của pháp luật về đất đai; lãnh đạo thành phố và các xã, phường tổ chức đối thoại trực tiếp với các hộ dân; thành lập các tổ tuyên truyền, đến từng hộ dân có đất bị thu hồi. UBND thành phố chỉ đạo UBND các xã, phường ưu tiên bố trí vốn để giải phóng mặt bằng và xây dựng hạ tầng các khu đất dịch vụ; tập trung chỉ đạo việc xét giao đất dịch vụ cho các trường hợp đã có quỹ đất và chỉ đạo công tác dồn ghép, bốc thăm vị trí ô đất dịch vụ theo quy định của UBND tỉnh. Định kỳ hằng tháng, thành phố yêu cầu các phòng, ban có liên quan, Chủ tịch UBND các xã, phường báo cáo tiến độ giải quyết; những khó khăn, vướng mắc gặp phải, từ đó, tìm phương án giải quyết phù hợp. Đối với những nội dung chưa được quy định cụ thể, rõ ràng trong các văn bản pháp luật về chính sách đất dịch vụ, UBND thành phố đã kịp thời có văn bản xin ý kiến UBND tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc khi triển khai thực hiện tại địa phương.

Ban Thường vụ Tỉnh ủy họp về vấn đề đất dịch vụ

Phòng Tài nguyên và Môi trường TP Vĩnh Yên cho biết: Từ đầu năm 2019 đến nay, UBND thành phố có quyết định giao 421 ô đất dịch vụ cho các hộ gia đình, cá nhân được hưởng dịch vụ tại các xã, phường: Hội Hợp, Đồng Tâm, Khai Quang, Liên Bảo, Định Trung. Đến nay UBND thành phố đã có quyết định giao 1.877 ô đất dịch vụ với diện tích 17,46 ha, đạt 85,84% so với tổng diện tích đất dịch vụ phải trả cho nhân dân. Hiện nay, còn 2 xã, phường: Thanh Trù, Đống Đa chưa giải quyết xong cho nhân dân (Tổng diện tích đất dịch vụ phải trả cho nhân dân tại phường Đống Đa là 0,5ha tương đương khoảng 60 ô còn xã Thanh Trù là 2,38ha tương đương khoảng 260 ô).

Giải quyết chính sách đất dịch vụ là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của TP Vĩnh Yên, với mục tiêu giải quyết dứt điểm đất dịch vụ cho nhân dân trong năm 2019. UBND TP đã chỉ đạo các phòng ban trực tiếp là phòng Tài nguyên Môi trường đưa ra phương án giải quyết phù hợp.

Trao đổi với Bà Lê Học Hải - Trưởng phòng Tài nguyên Môi trường TP Vĩnh Yên phóng viên được biết: Vướng mắc nhất của giải quyết đất dịch vụ chính là giải phóng mặt bằng, lý do là các hộ dân không nhận tiền bồi thường, lác đác vài hộ nhận còn đa số không nhận (do đơn giá chưa thỏa mãn nhu cầu người dân). Trên tình hình đó, thành phố đã quyết định dành lại khoảng 600 ô đất đã có mặt bằng, đã có hạ tầng nằm trong quỹ đất đấu giá nhưng thành phố ưu tiên không để đấu giá nữa để giải quyết đất dịch vụ cho người dân, tuy nhiên 600 ô đất này nằm ở phường khác (cụ thể xã Thanh Trù đất đền bù sẽ ở phường Hội Hợp; phường Đống Đa thì đất đền bù sẽ ở phường Đồng Tâm) - phương án này đã được đề xuất trong văn bản phòng Tài nguyên và Môi trường TP Vĩnh Yên báo cáo tỉnh và trong tháng 12 tỉnh có văn bản đồng ý. Đồng thời sau khi phương án được thông qua, phòng Tài nguyên Môi trường đã có giấy mời họp để thông báo cho người dân về phương án đền bù để người đân biết, sau đó tổ chức cho nhân dân bốc thăm vị trí ô đất theo quy hoạch đã được phê duyệt.

Như vậy, với nhiệm vụ trọng điểm năm 2019 TP Vĩnh Yên đã nỗ lực thực hiện giải quyết đất dịch vụ cho người dân, tích cực tuyên truyền, vận động, với các phương án có hiệu quả năm 2019  Vĩnh Yên đã có đủ quỹ đất để trả cho dân, như thế về cơ bản TP Vĩnh Yên đã hoàn thành chỉ tiêu mà tỉnh ủy Vĩnh Phúc giao.